العفو تاج المكارم
عفو سرلوحه همه كرامت های اخلاقی است
|
العفو احسن الاحسان
عفو زیباترین چهره انسان است
|
عفو و بخشش
آیه22نور):ولیعفوا و لیصفحوا الا تحبون ان یغفر الله لكم و الله غفور رحیم
معنی: عفوكنید و ببخشید،آیا دوست ندارید خداوند شما را ببخشد وخداوند بسیار بخشاینده ومهربان است
* امام باقر(ع):كسی كه هنگام شوق وعلاقه وهنگام ترس و وحشت و هنگام خشم وغضب مالك نفس خویش باشد خداوند بدن او را برآتش دوزخ حرام می كند.
* پیامبر(ص): آنكس كه خشم خود را فرو برد بااینكه قدرت براعمال آن را داردخداوند دل او را در روز قیامت از آرامش و ایمان پر می كند.
مضرات عدم كنترل خشم:
1- پشیمانی و شرمندگی 2-از دست دادن دوستان 3-بی اعتمادی دیگران 4-خواری ورسوایی 5-تسلط شیطان بر فرد 6-اضطراب و نگرانی
شیوه های كنترل خشم:
1-خوردن آب سرد 2-با آب سرد وضوگرفتن 3-فاصله گرفتن از محیط 4-نشستن اگر ایستاده ایم 5- ایستادن اگر نشسته ایم 6- پناه بردن به خدا 7- فرستادن صلوات
یكی از مصادیق بسیار روشن بخشش ، حركتی بود كه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم پس از فتح انجام دادند. مشركان مكه در طول سیزده سال زشت ترین رفتار و بالاترین جنایات را در حق رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و مسلمانان روا داشتند. آنها را سه سال در شعب ابی طالب زندانی كردند. خای تاریخ نوشته است كه در آن ایام ، گاه پوست بعضی از حیوانات را آرد می كردند و از آن غذا فراهم می كردند. اما وقتی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم وارد مكه شدند، فرمودند :
ما تَرَونَ اءنّی فاعل فیكم ؟ قالوا: خیرا، اءخ كریم و ابنُ اءخ كریم ، قال : اذهَبوا فاءنتُم الطُّلَقاءُ
شما گمان می كنید من با شما چه خواهم كرد؟ مردم مكه با شناختی كه از رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم داشتند، با این كه مشرك بوده و ستم كرده بودند و بارها به جنگ با رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم برخاسته بودند و واقعه احد و خندق را آفریده بودند، در پاسخ گفتند: آنها در شخصیت حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم این بزرگواری را یافته بودند .
بنابراین ، پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: بروید، همه شما آزادید. سیره اهل بیت علیهم السلام چنین بود كه با عفو و بخشش ، باعث ندامت و پشیمانی دشمنان می شدند .
در نمونه دیگر، حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام بعد از جنگ جمل كه آن همه فجایع به وجود آمد و آن همه كشتار بین دو طایفه از مسلمانان رخ داد و جمعیت بسیاری از سپاه امیرالمؤ منین علیه السلام و سپاه عیاشه كشته شدند، وقتی حضرت وارد بصره شدند، فرمودند :
نَظُنُّ خَیرا و نَراكَ قد ظَهَرتَ و قَدَرتَ فان عاقَبتَ فقد اجتَرَمنا ذلك ، و ان عَفَوتَ فالعفوُ اءحَبُّ الی الله تعالی ، فقال : قد عَفَوتُ عنكم فایّاكم والفتنَةَ
ما به تو گمان نیك داریم و حال كه پیروز شدی و قدرت در دست توست اگر ما را عقوبت كنی ، ما مستحق كیفریم و اگر بخشش كنی ، نزد خداوند متعال پسندیده تر است . حضرت فرمودند: شما را بخشیدم پس دیگر گرد فتنه نگردید
این دو واقعه ، نمونه ای است از روش پسندیده بخشش از دو شخصیت عظیم كه به یقین نمی تواند بدون حكمت باشد، شاید حكمت آن آثار و فواید شخصی است برای خود این بزرگواران و یا برای افرادی كه مورد عفو واقع شده اند و می تواند دارای آثار مفید اجتماعی هم باشد. اولین اثر روشن و آشكار این عفو و اغماض رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم این نكته است كه در سوره نصر به آن اشاره شده است :
اذَا جاءَ نصرُ اللهِ والفَتحُ # و رَاءَیتَ الناسَ یدخُلونَ فی دینِ اللهِ افواجا
هنگامی كه یاری خدا و پیروزی فرا رسد، ببینی مردم گروه گروه وارد دین خدا می شوند
مردم ، فوج فوج و دسته دسته وارد دین شدند و اسلام را پذیرفتند و به توحید و یگانگی خدا شهادت دادند و رسالت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم را قبول كردند .
شاید در مكه كمتر خانواده ای به دشمنی با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نپرداخته بود. بر اساس قواعد شرعی جنگ ، حضرت می توانست فرمان قتل عام آنها را صادر كند؛ مخصوصا كه مسبوق به سوابق دشمنی و كینه دیرینه هم بودند، اما حركت بزرگوارانه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم باعث شد كه همه مردم به دین گرایش پیدا كنند. اساسا، پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم ، پیغمبر رحمت است و هرگز برای انتقام جویی و كینه توزی مبعوث نشده ، بلكه برای هدایت و ارشاد مردم آمده است . رسالت او نسل كشی و از بین بردن انسان ها به عنوان ضدیت با اسلام و دشمنی با رهبر اسلام نبود .
اشاره به این نكته خالی از لطف نیست كه توصیه به عفو كسانی كه بدی می كنند و مرتكب زشتی در گفتار یا كردار می شوند، توصیه ای اخلاقی است .